ژئورفرنس کردن نقشه در اتوکد و Civil 3D

• مقدمه

ژئورفرنس کردن به معنی قرار دادن نقشه در موقعیت مکانی درست آن می باشد، به گونه  ای که مختصات نشان داده شده در نرم افزار با مختصات متناظر آن روی زمین و در در محل پروژه یکسان باشد. حال با توجه به پروژه ی مورد نظر ممکن است این مختصات در سیستم مختصات جهانی  UTM (مورد استفاده در سیستم جی پی ا س ) یا سیستم مختصات محلی اندازه گیری شود.

کاربرد دیگر این آموزش مربوط به زمانی است که شما قصد دارید یک نقشه ی سازه ای جدید را (نقشه مبدا) به یک نقشه ی ژئورفرنس (نقشه مقصد) با مقیاس متفاوت اضافه کنید. به شکل زیر دقت کنید.

شکل 1 – مثالی از ژئورفرنس کردن بخشی از نقشه سازه در پلان کلی پروژه

در هر دو مورد مذکور ، به حداقل دو نقطه متناظر در نقشه (سیستم مختصات) مبدا و مقصد نیاز داریم و وجود نقاط بیشتر ما را در سنجش صحت نتیجه یاری خواهد کرد.

• روش اول: استفاده از سه دستور Move – Scale – Rotate

گام 1) استفاده از دستور Move

در روش اول ابتدا نقشه ی مبدا را انتخاب (Select) می کنیم و سپس با انتخاب دکمه ی Move از سربرگ Home  یا بوسیله تایپ move و فشردن دکمه ی Enter، این دستور را فعال کرده و روی اولین نقطه ی متناظر از نقشه ی مبدا کلیک می کنیم (شکل 2) و سپس روی نقطه ی ثانویه (مختصات صحیح آن در نقشه) کلیک می کنیم (شکل 3) و یا مختصات نقطه ی مقصد را وارد می کنیم.

شکل 2 – انتخاب یک نقطه از نقشه مبدا

شکل 3 – انتخاب نقطه دوم از نقشه مقصد

نکته: در وارد کردن مختصات دقت کنید که ابتدا مختصات X و پس از وارد کردن علامت ویرگول (,) مختصات Y را وارد می کنیم (دقت داشته باشید که زبان کامپیوتر انگلیسی باشد).

گام 2) استفاده از دستور Rotate

اگر پس از انجام مرحله فوق سایر نقاط متناظر (غیر از نقطه ای که در مرحله پیش منطبق شد)، دقیقا روی هم منطبق نبودند، این بدان معناست که نقشه ی مبدا دچار دوران می باشد و برای حل آن از دستور Rotate باید استفاده گردد.

برای اینکار نقشه ی مورد نظر را انتخاب می کنیم و سپس دستور Rotate را از سربرگ Home یا با تایپ دستور آنرا فعال می کنیم. ابتدا روی نقطه ی متناظر اول کلیک می کنیم و سپس حرف R را تایپ و Enter می کنیم.

شکل 4 – پس از تایپ دستور Rotate، نقطه اول از نقشه مبدا را انتخاب و سپس کلید R را تایپ و Enter کنید

حال ابتدا روی نقطه ی اول و سپس روی نقطه ی دوم از نقشه مبدا کلیک می کنیم (شکل 5) و در انتها روی نقطه متناظر دوم از نقشه مقصد کلیک می کنیم (شکل 6)، یا به جای کلیک روی نقطه دوم مقصد مختصات آن را همان گونه که پیشتر توضیح داده شد وارد می کنیم.

شکل 5 – معرفی طول خط رفرنس اولیه

 شکل 6 – معرفی طول خط ثانویه

گام 3) استفاده از دستور Scale

در این مرحله باید فاصله بین دو نقطه ی متناظر مذکور را روی نقشه ی مبدا و مقصد (مختصات UTM) با هم چک شود که اگر مساوی نباشند یعنی نقشه ی مبدا برای انطباق با نقشه ی ژئورفرنس باید دچار تغییر مقیاس شود در غیر این صورت اگر دو فاصله مساوی بودند می توانید از این مرحله گذر کنید زیرا نقشه ی شما از لحاظ مقیاس بدون مشکل می باشد.

در صورت نیاز به تغییر مقیاس، راحت ترین روش استفاده از روش Reference می باشد به این صورت که نقشه ی مبدا را انتخاب می کنیم (بهتر است نقشه بصورت Block منتقل شده باشد تا براحتی انتخاب شود) و گزینه ی scale را در سربرگ Home انتخاب می کنیم یا دستور scale را تایپ می کنیم. حال نقطه ی متناظر اول را که در مرحله اول منتقل کردیم و اکنون در جای درست خود قرار دارد، انتخاب کرده و حرف R را تایپ و Enter می کنیم.

 شکل 7 – پس از تایپ دستور Scale، نقطه اول از نقشه مبدا را انتخاب و سپس کلید R را تایپ و Enter کنید

در ادامه باز همان نقطه ی اول را انتخاب می کنیم و پس از آن دومین نقطه ی متناظر مبدا را انتخاب می کنیم، در ادامه طول واقعی بین این دو نقطه را وارد کرده یا اینکه روی نقطه ی دوم متناظر مقصد کلیک می کنیم. به این ترتیب نقشه مقیاس می گردد.

شکل 8 – انتخاب نقطه اول و دوم از نقشه مبدا

شکل 9 – انتخاب نقطه از نقشه مقصد

با انجام این سه مرحله، نقشه شما به طور کامل ژئورفرنس شده است و از آنجایی که شما تمام مراحل را به  ترتیب پیش رفته اید، در صورت بروز مشکل در روند انطباق، می توانید علت را در نقشه مبدا یا مقصد جستجو کنید.

اما اگر دنبال سرعت بالاتر و سهولت بیشتری برای این کار هستید، می توانید روش دوم را در ادامه دنبال کنید.

• روش دوم: استفاده از دستور Align

این روش نسبت به روش قبل سریع تر است اما چون تمام مراحل به یکباره انجام می گیرد، در صورت عدم تطابق دو نقشه، یافتن مشکل دشوار خواهد بود.

در این روش ابتدا نقشه ی مبدا را انتخاب می کنیم و سپس دستور align را در نوار کامنت تایپ کرده و دکمه ی Enter را می فشاریم (شکل 10).

شکل 10 – انتخاب نقشه مبدا و تایپ دستو Align

سپس نقطه ی متناظر اول از نقشه ی مبدا را کلیک می کنیم و سپس روی نقطه متناظر آن روی نقشه ی مقصد کلیک یا مختصات آنرا وارد می کنیم و در ادامه همین عمل را برای نقطه دوم و متناظر آن انجام می دهیم. می توان برای افزایش دقت انطباق در این مرحله تعداد نقاط بیشتری را معرفی کرد و یا با زدن دکمه ی Enter به مرحله بعد بروید. در این مرحله از شما سوال می شود که آیا مایلید بر اساس نقاط متناظر معرفی شده، عمل تغییر مقیاس انجام گیرد که با وارد کردن حرف n (خیر) و y (بلی در صورت وجود تفاوت مقیاس) عملیات ژئورفرنس به پایان می رسد.

 شکل 11 – انتخاب نقطه اول از نقشه مبدا

شکل 12 – انتخاب نقطه اول از نقشه مقصد

شکل 13 – انتخاب نقطه دوم از نقشه مبدا

شکل 14 – انتخاب نقطه دوم از نقشه مقصد