سازه و تکنولوژی | structech

تشریح عمق بحرانی گودبرداری و نحوه محاسبه آن

امیر کورش وثوق
13540

تشریح عمق بحرانی گودبرداری و نحوه محاسبه آن

مقدمه

بعلت پیچیدگی های رفتاری خاک و وابستگی پایداری آن به انواع عوامل طبیعی و غیر طبیعی، عملیات گودبرداری در ساختمان یکی از پر مخاطره ترین مراحل ساخت و ساز به شمار می‌رود. بنابراین به منظور جلوگیری از ریزش گود و به طبع آن تحمیل خسارات بعضا جبران ناپذیر، دیواره‌های گود بسته به ارتفاع خاکبرداری و مشخصات خاک باید یا بصورت ایمن خاکبرداری گردد یا به وسیله سازه‌های نگهبان پایدار شود‌. از این رو باید روی مفاهیم مرتبط با این موضوع تامل بیشتری نمود.

در این مقاله به تفسیر و تشریح ارزیابی خطر گود موضوع بند 7-3-3-4 مبحث هفتم “پی و پی سازی” ویرایش 92 پرداخته شده است که مطالعه آن برای مهندسین طراح، ناظر و مجری بشدت توصیه می گردد.

جالب است بدانید مطالب و روابط این مقاله اکثرا در آزمونهای کارشناسی رسمی دادگستری و قوه قضاییه مطرح بوده است.

در مبحث هفتم “پی و پی سازی” ویرایش 92 بند 7-3-3-4 به ارزیابی خطر گود پرداخته شده که در آن رابطه ای بشکل زیر تحت عنوان “عمق بحرانی گود (hc)” آورده شده است.

Blog960500 #045 - Critical Depth of Excavation 002-2

در ادامه قصد دارم به فلسفه وجودی این رابطه و کاربرد آن بپردازم.

 

فشار محرک [Active] خاک

بعد از گودبرداری، جداره خاک تمایل به حرکت به داخل گود دارد که علت آن وجود فشار پشت توده خاک است. در این حالت طبق روابط رانکین فشار محرک خاک در ارتفاع صفر برابر صفر و در ارتفاع H برابر γHKa می باشد.

از طرفی وجود چسبندگی در خاک عامل مفیدی جهت حفظ پایداری خاک است که بصورت کشش ثابتی به مقدار زیر در ارتفاع گود عمل می کند. برآیند این فشارها و کشش ها در ارتفاع خاک بصورت شکل زیر می باشد.

Blog960500 #045 - Critical Depth of Excavation 003

Blog960500 #045 - Critical Depth of Excavation 004

 

پارامترهای اشاره شده بصورت زیر تعریف می شوند:

Ka: ضریب فشار محرک خاک

γ: وزن مخصوص خاک

c: چسبندگی خاک

H: عمق گودبرداری (از زیر فونداسیون ساختمان مجاور حساب می شود)

Zc: همان hc است که عمق بحرانی گود نامگذاری شده است

تعیین hc

در شکل بالا از تشابه مثلثاتی می توان نتیجه گرفت که عمق بحرانی گود برابر رابطه زیر می باشد. اما در رابطه مبحث هفتم عبارت دومی وجود دارد (q/γ) که بیانگر وجود سربار نزدیک جداره گود می باشد و در مقدار عمق بحرانی نقش کاهنده ایفا می کند. یعنی هر چقدر ساختمان مجاور گود مرتفع تر بوده، پارامتر q بزرگتر و متعاقبا عمق بحرانی گود کمتر می شود.

Blog960500 #045 - Critical Depth of Excavation 005

حل مثال

خاکی با وزن مخصوص 17.4 kN/m3 با زاویه اصطکاک φ = 26° و چسبندگی c = 21.2 kN/m3 مد نظر می باشد. اگر در مجاورت محل گودبرداری ساختمان در حال احداث، ساختمانی 4 طبقه با اسکلت وجود داشته باشد که تراز زیر فونداسیون آن 8/2- متر از تراز صفر قرار گرفته است،

الف) عمق بحرانی گود چقدر می باشد؟

ب) با فرض 5 متر عمق خاکبرداری از تراز صفر، گود مورد نظر را ارزیابی خطر نمائید.

حل:

الف)

مطابق جدول 5-1 کتاب اصول مهندسی ژئوتکنیک جلد دوم، ضریب فشار محرک خاک برابر Ka = 0.395 بدست می آید.

مطابق رابطه 7-3-1 مبحث هفتم خواهیم داشت:

Blog960500 #045 - Critical Depth of Excavation 006

ب)

جهت ارزیابی خطر گود، طبق جدول 7-3-1 مبحث هفتم، 3 معیار باید کنترل گردد و بحرانی ترین آن ملاک قرار می گیرد.

  • معیار اول:

 h / hc = (5 – 2.8) / 1.6 = 1.375

نسبت h / hc بین 0/5 تا 2 قرار می گیرد که گویای خطر گود زیاد است.

  • معیار دوم:

عمق گود از تراز صفر برابر 5 متر است که گویای خطر گود معمولی است.

  • معیار سوم:

عمق گود از زیر پی همسایه است که برابر

  5 – 2.8 = 2.2m

و گویای خطر گود زیاد است. در کل گود مذکور مطابق جدول 1 دارای خطر گود زیاد است.

 

جدول 1 – جدول 7-3-1 مبحث هفتم (ارزیابی خطر گود با دیوار قائم)

 

نتیجه

در این مقاله نحوه محاسبه عمق گود بحرانی مطابق مبحث هفتم مقررات ملی و به دنبال آن نحوه تعیین خطر گود مطابق جدول 1 آموزش داده شد. همانطوری که ملاحظه گردید هر چقدر عمق بحرانی گود بزرگتر باشد نشانگر بهتر بودن جنس و تراکم خاک از لحاظ پایداری است و مطابق جدول 1 خطر گود را کمتر می شود.

شایان ذکر است پارامترهای c و φ خاک هر چقدر بیشتر باشند، عمق بحرانی خاک بزرگتر می شود.

 

Adv Product951200 #043 - RC Retaining Wall Manual Design (Part 1)2

Adv Product951200 #043 - RC Retaining Wall Manual Design (Part 2)2

Adv Product951200 #043 - RC Retaining Wall Manual Design (Part 3)2

Adv Product960500 #050 - SAFE - Pile Foundation Modeling-2

Adv Product950706 #018 - SAFE - Long Term Deflection Using SAFE 12-2

Adv Product950225 #014 - Modeling of Tower Foudation with Spring by SAP2000-2

Adv Product950203 #010 - Basics of Foundation Modeling in SAP2000-2

Adv Product950125 #008 - SAP - Two Way Slab A&D by SAP (Part 1)-2

Adv Product950203 #009 - SAP - Two Way Slab A&D by SAP (Part 2)-2

 

همچنین توصیه می شود بخوانید:

screenshot-11_16_2016-6_48_40-pm کنترل های لازم جهت پایداری دیوار حائل

screenshot-11_16_2016-6_48_40-pmشرح انواع بارهای وارد بر دیوار حائل

screenshot-11_16_2016-6_48_40-pm اصول گودبرداری و پایدارسازی گود به روش خرپایی

screenshot-11_16_2016-6_48_40-pm انواع گسیختگی در فونداسیون و پی تحت بارگذاری

این مطلب را به اشتراک بگذارید

0 0 امتیاز
Article Rating
مشترک شوید
اشاره به موضوع
guest
6 دیدگاه
دیدگاه داخلی
مشاهده همه دیدگاه ها
امیر انجینی
مهمان
امیر انجینی
5 ماه گذشته

خوب بود
تشکر
با اطلاعات آن سوال کارشناس رسمی دادگستری را حل نمودم

ذراتی
مهمان
ذراتی
2 سال گذشته

سلام
ممنون از مطلب خوبتون
برای فی 26 در کتاب مهندس طاحونی ka رو برابر 0.395 گرفته که با فرمول تطابق ندارد. بقیه زاویه ها درست است. می شود توضیح دهید؟

محمد
مهمان
محمد
2 سال گذشته

بسیار عالی

Arash
مهمان
Arash
4 سال گذشته

بهتر نبود وزن مخصوص اشباع در محاسبات منظور شد؟ به هر حال اگر حین گودبرداری با چند روز بارندگی مواجه شویم چه بسا خاک تا مرز اشباع شدن هم برسد.

حامد
مهمان
حامد
4 سال گذشته

لطفا جدول ظرایب k رو قرار بدید متشکر

سبد خرید
6
0
دیدگاه خود را به اشتراک بگذاریدx